معرفی یک پروتکل کشت بافت برای گیاه لاله واژگون (Fritillaria raddeana) با استفاده از ریزنمونه‌های بذر و سوخ

لاله واژگون گرگانی (Fritillaria raddeana Regel.) از گیاهان پیازی خانواده سوسن و یکی از زیباترین گیاهان دنیا است. این گونه بومی ایران، ترکمنستان، به­طور معدود پاکستان و افغانستان می­باشد. دارای ارزش زینتی- دارویی و تحمل نسبی به خشکی و مناطق سنگلاخی و شیب­دار می­باشد. به­منظور معرفی و اهلی­سازی این گیاه بومی، خودرو و در معرض خطر انقراض، نخستین قدم، بررسی روش­های مختلف تکثیر از جمله ریزازدیادی آن است. این پژوهش یک سیستم کارآمد برای باززایی غیرمستقیم از کشت بذر و سوخ، در محیط درون شیشه­ای ارائه می­دهد. اندام­های گیاه پس از برداشت از گیاه یا استخراج سوخ از خاک در طبیعت، ضدعفونی­شده و به‌عنوان ریزنمونه استفاده شدند و تأثیر غلظت­‌های مختلف سایتوکینین (کاینتین، تیدیازورون، بنزیل­آدنین) و اکسین (ایندول­استیک­اسید، ایندول­بوتیریک­اسید، نفتالین­استیک­اسید) بر پینه­زایی و باززایی مورد ارزیابی قرار گرفت. تلفات کمتر، آلودگی بسیار پایین و درصد پینه­زایی بالاتر از مزایای ریزنمونه بذر و وزن پینه بیشتر و درصد باززایی بالاتر در بازه زمانی یکسان، از امتیازات ریزنمونه فلس سوخ تشخیص داده ­شد. همچنین اکثر این ریزنمونه­ها در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ دارای 5/0 میلی­گرم در لیتر ایندول­بوتیریک-اسید همراه با 2 میلی­گرم در لیتر تیدیازورون در مسیر باز­زایی قرار گرفتند.